Wirtualny Leksykon Biblioteki Głównej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

Błękit YInMn, YInMn Blue

Barwnik syntetyczny odkryty w laboratoriach Oregon State University przez profesora Masa Subramaniana i jego zespół naukowy w roku 2009 [w tym z jego (wówczas) doktorantem Andrew E. Smith’em].  Zwany również Oregon Blue, lub Mas Blue. Odkryty został w sposób przypadkowy podczas badań właściwości elektrycznych tlenków manganu, gdy zmieszali go z tlenkiem itru i manganu, i podgrzali całość do temperatury ponad 1000 °C. Ostatnie podobne w skutkach takie zdarzenie miało miejsce w roku 1802, gdy chemik Louis Jecques Thenard odkrył błękit kobaltowy.

YInMn Blue jest bardzo trwały chemicznie, stabilny i nietoksyczny. Zachowuje żywe kolory w oleju i wodzie. Odbija silnie promienie podczerwone. Ma unikalną strukturę krystaliczną. Można go wytworzyć przez podgrzanie tlenków pierwiastków itru, indu i manganu do temperatury około 1200 °C.

Autorem infografiki jest profesor Mas Subramanian. The author of the infographics is prof. Mas Subramanian [©2021 Subramanian, Mas] Oregon State University. Many thanks for agreeing to share the graphics in Lexicon.

Odkrycie zaowocowało także stworzeniem potem szerokiej gamy nowych pigmentów zielonych, fioletowych i pomarańczowych, wszystkie oparte na dodaniu chromoforu do trygonalnego środowiska koordynacji dwupiramidowej. W 2019 roku prof. Mas Subramanian dostał rzadko przyznawany i prestiżowy Medal Perkina (od Towarzystwa Farbiarzy i Kolorystów).

Nowy pigment jest sprzedawany przez firmę Shepherd Color Company od 2017 roku. Będzie również stosowany w nowych profesjonalnych procesorach AMD Radeon Pro WX i Pro SSG w celu uzyskania wyższej efektywności energetycznej wynikającej z właściwości pigmentu. W czerwcu 2016 australijska firma Derivan użyła pigmentu (Oregon Blue), jako eksperymentalny kolor w swojej gamie produktów dla artystów (Matisse akryl).

Wzór chemiczny:

YIn0.8Mn0.2O3 [YIn1−xMnxO3]

Krystalizuje w układzie heksagonalnym.

 

Koordynaty koloru w różnych przestrzeniach barw:

W Internecie: #2e5090

sRGB (r, g, b) (45,82; 79,92; 143,51) dla 255 poziomów

CMYK (68,07; 44,31; 43,72) dla skali 100%

HSV (219,06o; 68,07%, 56,28%)

 

Od roku 2017 firma Crayola wykorzystuje go w swoich produktach i ogłosiła konkurs na nazwę nowego koloru. Kredka została nazwana Bluetiful.

[Public Domain]

 

Pigment można kupić w Polsce w firmie Kremer Polska, i z wykorzystaniem oleju utrzeć własną farbę olejną.

[Public Domain]

 

Zastosowania: m.in. w renowacji zabytków, w którym może zastąpić mniej trwałą ultramarynę. Może być stosowany do tworzenia powłok termo-ochronnych.

Kilka innych firm wypuściło swoje limitowane edycje farb olejnych, akrylowych, akwarelowych z wykorzystaniem nowego pigmentu. W nazwach handlowych są wykorzystane nazwy: YInMn Blue, Oregon Blue.

 

Zdjęcia farby olejnej są zamieszczone za zgodą firmy Gamblin. https://gamblincolors.com/contact/

 

Farba olejna firmy Golden Artist Colors. Fotografia za zgodą firmy na prawach ©2021 Golden Artist Colors, Inc. US

 

Pigment posłużył także do wykonania lakierów w seriach limitowanych (ze względu na duży koszt pigmentu) niektórych marek samochodów.

 ©2021 WD

Rysunki poniżej pochodzą z Wikipedii i są zamieszczone na licencji Creative Commons CC BY-SA 4.0

 

Informacje encyklopedyczne w języku angielskim: https://en.wikipedia.org/wiki/YInMn_Blue

 

Obecnie na Oregon State University, w zespole kierowanym przez profesora Mas Subramaniana, powstaje cała rodzina trwałych chemicznie pigmentów. Może to być szczególnie ważne dla osób ceniących sprawy warsztatowe, chcących tworzyć trwałe obrazy.

© Mas Subramanian, Oregon State University

 

Łącza do wielu ciekawych stron związanych z błękitnymi pigmentami:

https://en.wikipedia.org/wiki/Han_purple_and_Han_blue

https://en.wikipedia.org/wiki/Egyptian_blue

https://en.wikipedia.org/wiki/Persian_blue

https://en.wikipedia.org/wiki/Maya_blue

https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C5%82%C4%99kit_pruski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Lapis_lazuli

https://pl.wikipedia.org/wiki/Azuryt

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiwianit

https://en.wikipedia.org/wiki/Isatis_tinctoria

https://pl.wikipedia.org/wiki/Urzet_barwierski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rdest_barwierski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Indygo

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ultramaryna

https://en.wikipedia.org/wiki/Cyan

https://en.wikipedia.org/wiki/International_Klein_Blue

https://en.wikipedia.org/wiki/Yves_Klein_Blue

https://en.wikipedia.org/wiki/Yves_Klein

 

Link do opisu encyklopedycznego innej, nowej gamy współczesnych pigmentów opartych na glinianach strontu:

https://en.wikipedia.org/wiki/Strontium_aluminate